Trong năm nay, đã có ít nhất 7 trẻ em tử vong trong những chiếc xe hơi nóng tại Hoa Kỳ, một bi kịch đau lòng có thể hoàn toàn phòng ngừa được. Thảm kịch này lặp đi lặp lại mỗi mùa xuân và mùa hè, trung bình với gần 40 trẻ em tử vong hằng năm do sốc nhiệt trong xe hơi, theo dữ liệu từ Kids and Car Safety. Kể từ năm 1990, hơn 1.000 trẻ em đã mất mạng vì nguyên nhân này.
Nguyên nhân hàng đầu: Sự lãng quên
Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia (NHTSA) cho biết, phần lớn các trường hợp tử vong do kẹt trong ô tô nóng bức xảy ra do người lớn vô tình quên trẻ trong xe. Đáng báo động, 47% các trường hợp này xảy ra khi người chăm sóc quên đưa trẻ đến nhà trẻ hoặc trường học, và thường rơi vào các ngày cuối tuần làm việc như thứ Năm hoặc thứ Sáu. Nguyên nhân thứ hai là khi trẻ tự ý leo vào xe không có người trông coi.
Giáo sư tâm lý học David Diamond từ Đại học Nam Florida, người đã nghiên cứu các trường hợp trẻ em tử vong trong xe hơi nóng suốt 20 năm, giải thích rằng sự lãng quên này không phải do cha mẹ vô tâm. "Đây không phải là những bậc cha mẹ không quan tâm đến con cái của họ," Diamond nói. "Mọi người đều có thể liên hệ đến việc quên lãng. Đó là điều mà tất cả chúng ta đều làm."
Cơ chế hoạt động của bộ não: Thói quen lấn át
Diamond cho biết cha mẹ để con trong xe quá nóng vì thói quen. Hệ thống trí nhớ thói quen của não bộ hoạt động khi con người thực hiện các nhiệm vụ lặp đi lặp lại gần như tự động, không cần suy nghĩ. Ví dụ, việc lái xe về nhà sau giờ làm việc, một hành động được lặp lại hàng trăm lần, trở thành một phần của hệ thống trí nhớ thói quen. Ngay cả khi cha mẹ tin rằng họ sẽ nhớ sự hiện diện của con ở ghế sau, hệ thống này có thể lấn át việc ghi nhớ một yếu tố mới vào thói quen quen thuộc.
Điều này không phải là một "hội chứng" hiếm gặp hay rối loạn tâm thần, mà là cách não bộ hoạt động. "Quên" là từ đúng để mô tả những tình huống này, và nó là một thảm họa, không hề làm giảm đi nỗi đau và mức độ nghiêm trọng của trải nghiệm đối với những bậc cha mẹ đó.
Nguy hiểm của nhiệt độ trong xe hơi
Trẻ em bị kẹt trong xe hơi sẽ bị sốc nhiệt, xảy ra khi nhiệt độ cơ thể của trẻ tăng lên nhanh chóng do nhiệt độ bên trong xe. Ngay cả khi nhiệt độ bên ngoài chỉ khoảng (70∘F), nhiệt độ bên trong xe có thể tăng lên hơn (100∘F) chỉ trong vòng 30 phút đầu tiên. Cơ thể trẻ em quá nóng nhanh hơn cơ thể người lớn từ ba đến năm lần, khiến chúng đặc biệt dễ bị tổn thương.
 |
| Theo thống kê, kể từ năm 1990 - 2023, có 186 trẻ em đã chết do túi khí quá mạnh ở ghế hành khách phía trước. Trong cùng khoảng thời gian đó, ít nhất 1.126 trẻ em đã tử vong trong xe nóng ngộp. Trẻ em có thể bị bỏ lại ở ghế sau mà phụ huynh không hề hay biết ngay cả với những người chăm sóc có trách nhiệm nhất. Luôn nhớ mở cửa sau sau khi đỗ xe và "nhìn trước khi khóa". (Báo cáo từ cơ sở dữ liệu an toàn cho trẻ em và xe hơi, tính đến tháng 6 năm 2025) |
Luật pháp và công nghệ: Chìa khóa bảo vệ trẻ em
Amber Rollins, giám đốc của Kids and Car Safety, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ban hành các luật an toàn liên quan. Tương tự như cách các luật cấm trẻ em dưới 13 tuổi ngồi ghế trước đã giảm tử vong do túi khí, các nhóm an toàn đang vận động các nhà sản xuất ô tô bắt buộc phải lắp đặt hệ thống cảnh báo giúp thông báo cho cha mẹ nếu con họ vẫn ở ghế sau.
Giải pháp tốt nhất hiện nay là phát hiện bằng radar. Rollins giải thích: "Đó là một con chip nhỏ được gắn vào trần xe hoặc nóc xe, và nó phát hiện các chuyển động nhỏ… nó có thể phân biệt được người lớn và trẻ em dựa trên các chuyển động nhỏ… và do đó, về cơ bản, nó có thể nói rằng, 'Này, có một đứa trẻ ở đây, và tôi không thấy người lớn, chúng ta có vấn đề rồi.'"
Đạo luật Hot Cars của liên bang, được Hạ viện thông qua vào năm 2021 và trở thành một điều khoản trong Đạo luật Đầu tư Cơ sở hạ tầng và Việc làm vào tháng 11 năm 2021, yêu cầu Bộ trưởng Giao thông vận tải ban hành quy định yêu cầu tất cả các loại xe cơ giới chở khách mới phải được trang bị hệ thống cảnh báo an toàn cho trẻ em không muộn hơn tháng 12 năm 2023. Tuy nhiên, NHTSA vẫn đang tiến hành nghiên cứu và Rollins cho rằng họ chưa nỗ lực đủ để đưa quy định này vào hiệu lực.
Các hành động cha mẹ có thể thực hiện ngay lập tức
Cha mẹ thường tin rằng họ sẽ không bao giờ quên con mình ở ghế sau xe. Dưới đây là một số mẹo từ Sanford Health để đảm bảo bạn luôn nhớ đến sự hiện diện của trẻ:
- Để vật dụng cần thiết ở ghế sau: Đặt điện thoại di động, một chiếc giày của bạn, hoặc huy hiệu nhân viên – bất cứ thứ gì bạn cần khi rời xe – cùng với con ở ghế sau.
- Sử dụng vật nhắc nhở trực quan: Đặt một con thú nhồi bông trên ghế ô tô của trẻ và di chuyển nó ra phía trước xe trong khi lái xe để nhắc nhở rằng trẻ đang ở trong xe cùng bạn.
- Thiết lập liên lạc với người trông trẻ: Yêu cầu người trông trẻ hoặc người chăm sóc gọi điện cho bạn nếu con bạn dự kiến đến nhưng chưa đến.
- Luôn kiểm tra và khóa xe: Luôn kiểm tra xem xe đã được khóa chưa và kiểm tra lại trước khi rời đi, ngay cả khi bạn đang vội. Điều này giúp bạn kiểm tra lại không có ai ở ghế sau và ngăn chặn trường hợp trẻ tự ý leo vào xe không có người giám sát.
Tránh những thảm kịch đáng tiếc này đòi hỏi sự kết hợp giữa nhận thức của phụ huynh, công nghệ an toàn tiên tiến và các quy định pháp luật nghiêm ngặt.
Trình Anh.
