CaliToday (02/7/2025): Đối với nhiều người, việc học toán là một cuộc đấu tranh đầy thách thức. Tuy nhiên, một nghiên cứu đột phá gần đây đã mở ra một hướng đi đầy hứa hẹn: sử dụng một phương pháp kích thích điện không xâm lấn lên não bộ có thể cải thiện đáng kể khả năng tính toán. Đáng chú ý hơn, phương pháp này cho thấy hiệu quả rõ rệt nhất ở những cá nhân có nền tảng toán học yếu, mở ra tiềm năng to lớn trong giáo dục và điều trị các chứng khó học.
Bối cảnh: Tại sao một số người học toán khó khăn?
Khả năng học và xử lý các con số không chỉ đơn thuần là sự chăm chỉ, mà còn liên quan mật thiết đến cấu trúc và hoạt động của não bộ. Các nghiên cứu thần kinh học đã chỉ ra rằng vùng vỏ não trước trán (prefrontal cortex) đóng một vai trò quan trọng trong các chức năng nhận thức bậc cao như suy luận, giải quyết vấn đề và học toán. Sự khác biệt trong cường độ và hiệu quả của các kết nối thần kinh (neural connections) ở vùng này có thể là một trong những lý do chính giải thích tại sao một số người tiếp thu toán học nhanh hơn những người khác.
Phương pháp kích thích não bộ là gì?
Nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học từ Đại học Surrey, Loughborough và Oxford (Vương quốc Anh) đã sử dụng một kỹ thuật an toàn, không xâm lấn có tên là **Kích thích nhiễu ngẫu nhiên xuyên sọ (transcranial random noise stimulation - tRNS)**.
Cách hoạt động: Các nhà nghiên cứu đặt các điện cực lên da đầu của người tham gia. Một dòng điện rất yếu, với tần số thay đổi ngẫu nhiên, được truyền qua các điện cực này để tác động đến vùng vỏ não trước trán.
Mục tiêu: Dòng điện này không "sốc" não, mà hoạt động như một "liệu pháp thể dục" cho các tế bào thần kinh (neuron). Nó giúp các neuron dễ dàng kích hoạt và tạo ra các kết nối mới với nhau hơn, một quá trình gọi là **tính mềm dẻo thần kinh (neuroplasticity)**, vốn là nền tảng của mọi quá trình học hỏi và ghi nhớ.
Chi tiết về nghiên cứu đột phá:
Nghiên cứu đã mời 102 tình nguyện viên tham gia và chia họ thành hai nhóm:
- Nhóm 1 (Nhóm tRNS): Được nhận kích thích điện não bộ thực sự trong khi tham gia các trò chơi và bài tập rèn luyện kỹ năng tính toán.
- Nhóm 2 (Nhóm giả dược): Cũng tham gia các bài tập tương tự nhưng chỉ nhận một kích thích giả (placebo), tức là các điện cực chỉ hoạt động trong vài giây đầu để tạo cảm giác rồi tắt đi.
Kết quả đáng kinh ngạc:
- Hiệu quả rõ rệt: Nhóm nhận kích thích tRNS thực sự đã cho thấy sự cải thiện đáng kể về cả tốc độ lẫn độ chính xác trong các bài kiểm tra tính toán so với nhóm giả dược.
- Tác động lên người có khả năng toán học yếu: Điều thú vị nhất là, hiệu quả của phương pháp này mạnh mẽ nhất đối với những người có kết quả kiểm tra toán học ban đầu thấp nhất**. Điều này cho thấy tRNS dường như có khả năng "bù đắp" hoặc tăng cường cho các kết nối thần kinh vốn hoạt động kém hiệu quả hơn.
Hiệu quả kéo dài: Đáng kinh ngạc hơn, các lợi ích này không chỉ là tạm thời. Khi kiểm tra lại những người tham gia sau 6 tháng, nhóm được kích thích tRNS vẫn duy trì được kỹ năng tính toán vượt trội so với thời điểm trước khi tham gia nghiên cứu.
Giáo sư Roi Cohen Kadosh, Trưởng khoa Nhận thức Thần kinh tại Đại học Surrey và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Những gì chúng tôi phát hiện là phương pháp kích thích này dường như có hiệu quả nhất đối với những người gặp khó khăn với toán học. Nó giúp não bộ của họ học hỏi và tạo ra các kết nối thần kinh mới hiệu quả hơn. Đây là một cách tiếp cận cá nhân hóa, có thể nhắm đến đúng những cá nhân cần nó nhất."
Ý nghĩa và Tiềm năng ứng dụng:
Khám phá này mang lại ý nghĩa to lớn và có thể được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực:
- Giáo dục: Hỗ trợ những học sinh, sinh viên gặp khó khăn với môn toán, giúp họ vượt qua rào cản tâm lý và nhận thức, tạo ra một môi trường học tập công bằng hơn.
- Y học lâm sàng: Phát triển các phương pháp điều trị mới cho những người mắc chứng khó tính toán (dyscalculia), một dạng khuyết tật học tập ảnh hưởng đến khả năng làm việc với các con số.
- Tăng cường nhận thức: Mở ra các nghiên cứu sâu hơn về việc sử dụng các kỹ thuật kích thích não bộ để tăng cường các kỹ năng nhận thức khác ngoài toán học.
Mặc dù vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu trước khi phương pháp này có thể được áp dụng rộng rãi, nhưng nó đã thắp lên một tia hy vọng sáng tỏ. Việc học toán trong tương lai có thể không chỉ gói gọn trong sách vở và bảng đen, mà còn có sự hỗ trợ của công nghệ thần kinh tiên tiến, giúp mỗi cá nhân có thể phát huy tối đa tiềm năng nhận thức của mình. Đây là một minh chứng rõ ràng cho thấy khoa học đang ngày càng tiến sâu hơn vào việc giải mã những bí ẩn của bộ não và ứng dụng những hiểu biết đó để cải thiện cuộc sống con người một cách trực tiếp.
