Ngày: 02 tháng 7 năm 2025
Washington D.C. & Cambridge, Massachusetts, Hoa Kỳ - Mối quan hệ vốn đã căng thẳng giữa chính quyền Mỹ và các trường đại học ưu tú đã đạt đến đỉnh điểm mới khi Bộ Giáo dục Hoa Kỳ chính thức đe dọa sẽ cắt toàn bộ nguồn tài trợ liên bang cho Đại học Harvard. Động thái cứng rắn này được đưa ra sau một cuộc điều tra kéo dài, cáo buộc trường đại học danh tiếng bậc nhất thế giới đã không hành động đủ mạnh mẽ để bảo vệ sinh viên gốc Do Thái khỏi các hành vi quấy rối và phân biệt đối xử, vi phạm nghiêm trọng Đạo luật Quyền Công dân năm 1964.
Bối cảnh của cuộc đối đầu:
Kể từ khi xung đột Israel-Hamas bùng phát vào cuối năm 2023, các khuôn viên đại học trên khắp nước Mỹ đã trở thành tâm điểm của các cuộc biểu tình, tranh luận và va chạm gay gắt. Đại học Harvard, với tư cách là một trong những trung tâm học thuật hàng đầu, đã phải đối mặt với những lời chỉ trích dữ dội về cách xử lý các hoạt động bị cho là mang tính bài Do Thái.
Các cáo buộc bao gồm:
- Quấy rối và đe dọa: Sinh viên Do Thái báo cáo rằng họ phải đối mặt với các khẩu hiệu, biểu ngữ và lời lẽ mang tính đe dọa, bài trừ ngay trong khuôn viên trường.
- Phản ứng yếu ớt từ lãnh đạo: Các nhà phê bình, bao gồm nhiều cựu sinh viên và nhà tài trợ lớn, cho rằng ban lãnh đạo Harvard đã phản ứng chậm chạp và không đủ quyết liệt trước các sự cố, tạo ra một môi trường mà chủ nghĩa bài Do Thái được dung túng.
- Đỉnh điểm căng thẳng: Vụ việc đã dẫn đến việc cựu Chủ tịch Harvard, bà Claudine Gay, phải từ chức vào đầu năm 2024 sau phiên điều trần gây tranh cãi trước Quốc hội, nơi bà và các chủ tịch đại học khác bị chỉ trích vì câu trả lời không rõ ràng về việc liệu kêu gọi diệt chủng người Do Thái có vi phạm quy tắc của trường hay không.
Động thái từ Chính phủ Mỹ:
Dưới sức ép từ các nhà lập pháp và các nhóm hoạt động dân quyền, Bộ Giáo dục, dưới sự chỉ đạo của chính quyền Tổng thống Trump, đã mở một cuộc điều tra chính thức theo Tiêu đề VI của Đạo luật Quyền Công dân. Đạo luật này cấm phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, màu da hoặc nguồn gốc quốc gia trong bất kỳ chương trình hoặc hoạt động nào nhận tài trợ của liên bang.
Lời đe dọa chưa từng có: Sau nhiều tháng điều tra, Bộ Giáo dục đã gửi một lá thư chính thức tới ban lãnh đạo Harvard, tuyên bố rằng nhà trường đã không tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý của mình. Bức thư đưa ra một tối hậu thư: Harvard phải đưa ra một kế hoạch khắc phục toàn diện và có hiệu lực ngay lập tức, nếu không sẽ đối mặt với việc bị cắt toàn bộ các khoản tài trợ từ chính phủ liên bang.
Phát biểu từ quan chức: Một quan chức cấp cao của Bộ Giáo dục phát biểu: "Tự do ngôn luận không phải là cái cớ cho sự căm thù và quấy rối. Không một sinh viên nào phải cảm thấy không an toàn trong khuôn viên trường học của mình. Harvard đã thất bại trong việc đảm bảo môi trường đó cho sinh viên Do Thái, và chúng tôi sẽ sử dụng mọi công cụ có sẵn để buộc họ phải chịu trách nhiệm."
Tác động và những con số biết nói:
Lời đe dọa này không chỉ mang tính biểu tượng. Nguồn tài trợ của liên bang là một phần quan trọng trong ngân sách hoạt động của Harvard, đặc biệt là trong lĩnh vực nghiên cứu.
Mức độ tài trợ: Trong năm tài chính gần nhất, Đại học Harvard đã nhận được **hơn 600 triệu USD** từ các cơ quan liên bang như Viện Y tế Quốc gia (NIH), Quỹ Khoa học Quốc gia (NSF) và Bộ Quốc phòng.
Hậu quả tiềm tàng: Việc mất đi nguồn ngân sách khổng lồ này sẽ là một đòn giáng mạnh vào các hoạt động nghiên cứu khoa học, y tế và công nghệ của trường. Nó có thể buộc Harvard phải đình chỉ nhiều dự án quan trọng, ảnh hưởng đến hàng trăm nhà khoa học, nghiên cứu sinh và vị thế dẫn đầu học thuật của trường trên toàn cầu.
Phản ứng từ Harvard và các bên liên quan:
Harvard phản hồi: Trong một tuyên bố, Đại học Harvard cho biết họ đang xem xét nghiêm túc thông báo của Bộ Giáo dục và cam kết đảm bảo một môi trường an toàn, chào đón cho tất cả sinh viên. Trường nhấn mạnh rằng họ đã thực hiện nhiều bước để chống lại chủ nghĩa bài Do Thái, bao gồm việc thành lập một lực lượng đặc nhiệm và cập nhật các chính sách của mình. Tuy nhiên, trường cũng cho rằng việc cắt tài trợ sẽ gây tổn hại cho các nghiên cứu khoa học quan trọng phục vụ lợi ích quốc gia.
Các tổ chức Do Thái: Phản ứng từ các nhóm Do Thái có sự chia rẽ. Một số tổ chức hoan nghênh động thái mạnh mẽ của chính phủ, coi đó là bước cần thiết để buộc Harvard phải hành động. Những người khác lại lo ngại rằng việc biến cuộc chiến chống bài Do Thái thành một công cụ chính trị có thể gây phản tác dụng.
Giới học thuật: Nhiều trường đại học khác đang theo dõi chặt chẽ vụ việc này, lo ngại rằng nó có thể tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, cho phép chính phủ can thiệp sâu hơn vào quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học.
Cuộc đối đầu giữa Chính phủ Mỹ và Đại học Harvard là chương mới nhất trong cuộc tranh luận rộng lớn hơn về ranh giới của tự do ngôn luận, trách nhiệm của các tổ chức và cuộc chiến chống lại sự thù hận trong một xã hội ngày càng phân cực. Số phận của hàng trăm triệu đô la tài trợ và danh tiếng của một trường đại học hàng đầu thế giới đang ở thế ngàn cân treo sợi tóc, và kết quả của nó chắc chắn sẽ tạo ra những ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đối với nền giáo dục đại học của Mỹ.
Nguồn tin: Tổng hợp từ Associated Press, Reuters, The New York Times
***
