Việc xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc đang là tâm điểm chú ý của toàn cầu, đặc biệt khi các hạn chế xuất khẩu gần đây của Bắc Kinh đã gây ra những lo ngại về chuỗi cung ứng. Dữ liệu mới nhất cho thấy một bức tranh phức tạp hơn về thị trường khoáng sản chiến lược này. Tuy nhiên, lượng hàng xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc trong tháng 5 đã tăng 23% so với tháng trước, đạt mức cao nhất trong một năm, mặc dù đối mặt lệnh hạn chế xuất khẩu.
Đất Hiếm: "Vitamin" của Công Nghiệp Hiện Đại và Tầm Quan Trọng Toàn Cầu
Đất hiếm, gồm 17 nguyên tố hóa học với những tính chất đặc biệt, đóng vai trò không thể thiếu trong nhiều ngành công nghiệp mũi nhọn. Chúng được ví như "vitamin" thúc đẩy sự phát triển của công nghệ cao, năng lượng tái tạo và quốc phòng trong thế kỷ XXI và XXII.
Một trong những ứng dụng nổi bật nhất của đất hiếm là sản xuất nam châm vĩnh cửu công suất cao. Các nguyên tố như Neodymium (Nd) và Dysprosium (Dy) là chìa khóa để tạo ra những nam châm cực mạnh, có mặt trong hầu hết các thiết bị điện tử tiêu dùng như điện thoại thông minh, máy tính, ổ cứng, tai nghe, cho đến động cơ điện, máy phát điện và đặc biệt là tua-bin gió trong ngành năng lượng tái tạo. Nhờ có đất hiếm, các thiết bị này hoạt động hiệu quả hơn, nhỏ gọn hơn và tiết kiệm năng lượng hơn đáng kể.
Ngoài ra, đất hiếm còn được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khác, bao gồm:
- Công nghiệp điện tử: Thành phần thiết yếu trong sản xuất chất bán dẫn, chất siêu dẫn, laser, sợi quang và màn hình hiển thị.
- Năng lượng tái tạo: Sử dụng trong pin xe điện và các công nghệ xanh khác.
- Quốc phòng và hàng không vũ trụ: Có mặt trong radar, hệ thống dẫn đường tên lửa, kính nhìn đêm và động cơ phản lực.
- Thiết bị y tế: Được dùng trong máy chụp cộng hưởng từ (MRI) và các thiết bị quét hình ảnh.
- Công nghiệp luyện kim và hóa chất: Sản xuất hợp kim chịu nhiệt cao, chống ăn mòn và đóng vai trò là chất xúc tác quan trọng.
Biến Động Thị Trường Đất Hiếm: Trung Quốc và Tác Động Toàn Cầu
Mặc dù Trung Quốc đã áp đặt lệnh hạn chế xuất khẩu đối với một số khoáng sản quan trọng, gây ra tình trạng thiếu hụt và làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là trong ngành công nghiệp ô tô và bán dẫn, nhưng lượng hàng xuất khẩu đất hiếm của quốc gia này trong tháng 5 vừa qua lại có sự gia tăng đáng kể.
Cụ thể, lượng hàng xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc trong tháng 5 đã tăng 23% so với tháng trước, đạt 5.864,60 tấn, đây là mức cao nhất trong một năm. Điều này diễn ra bất chấp lệnh hạn chế xuất khẩu một số loại đất hiếm và nam châm đất hiếm được Bắc Kinh áp dụng từ tháng 4, vốn đã khiến một số nhà máy phụ tùng ô tô châu Âu phải ngừng sản xuất và các công ty bán dẫn cảnh báo về tình trạng thiếu hụt nguyên liệu. Thậm chí, vấn đề này còn được đề cập trong cuộc điện đàm giữa các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là các hạn chế xuất khẩu này không bao gồm tất cả 17 nguyên tố đất hiếm mà Trung Quốc xuất khẩu. Dữ liệu hải quan được công bố vào Thứ Hai không phân biệt giữa các loại sản phẩm này, do đó, bức tranh toàn cảnh về tác động của các hạn chế sẽ chỉ được cung cấp chi tiết hơn vào ngày 20 tháng 6.
Tính chung 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu nhóm 17 loại khoáng sản này của Trung Quốc đã tăng nhẹ lên 24.827 tấn, so với mức 24.266,5 tấn của năm trước. Điều này cho thấy rằng, mặc dù có những hạn chế cục bộ, tổng lượng xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc vẫn duy trì ở mức ổn định hoặc thậm chí tăng nhẹ, tùy thuộc vào loại khoáng sản.
Sự biến động trong chính sách và số liệu xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc đang buộc các ngành công nghiệp toàn cầu phải đánh giá lại sự phụ thuộc vào nguồn cung này và tìm kiếm các giải pháp thay thế để đảm bảo chuỗi cung ứng ổn định.
Trình Anh.
