Trong kỷ nguyên công nghiệp phát triển vượt bậc như hiện nay, xã hội đang chứng kiến những hệ lụy không nhỏ từ cuộc chạy đua doanh số sản xuất. Môi trường tự nhiên phải gánh chịu vô số tác động tiêu cực, đặc biệt là từ các loại chất thải độc hại âm thầm tích tụ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Một trong những mối lo ngại hàng đầu là sự hiện diện của paraflin clo hóa chuỗi trung bình (MCCP), một loại "hóa chất vĩnh cửu" tương tự như PFAS.
Các chất này tồn tại dai dẳng trong môi trường và tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe con người. Đáng báo động hơn, những hóa chất thường thấy trong hàng dệt may và sản phẩm PVC này vừa được các nhà khoa học tại Đại học Colorado Boulder phát hiện trong không khí ở Bắc Mỹ lần đầu tiên. Phát hiện này cho thấy khả năng MCCP đã xâm nhập vào khí quyển thông qua bùn thải sinh học – một loại phân bón phổ biến. Đây là một hồi chuông cảnh tỉnh về sự gia tăng đáng báo động của các hóa chất tổng hợp trong môi trường.
Mối Lo Ngại Về MCCP: Một Chất Độc Hại Khác Bên Cạnh PFAS
Một trong những hệ quả tiêu cực của cuộc sống hiện đại là sự gia tăng của các hóa chất trong môi trường. Trong số đó, các chất per- và polyfluoroalkyl (PFAS), được sử dụng trong các sản phẩm chống dính, là những "thủ phạm" nổi tiếng nhất và được mệnh danh là "hóa chất vĩnh cửu" vì khả năng tồn tại dai dẳng trong môi trường.
Tuy nhiên, mối đe dọa môi trường này không phải là duy nhất. MCCP là một loại độc tố đáng lo ngại khác. Giống như PFAS, MCCP mất rất nhiều thời gian để phân hủy và đã được chứng minh là gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như độc tính ở gan và thận, rối loạn chức năng tuyến giáp và các vấn đề thần kinh. Trước đây, MCCP đã được phát hiện trong khí quyển ở các châu lục khác như Châu Á và Nam Cực. Nghiên cứu mới nhất từ Đại học Colorado Boulder đã bổ sung Bắc Mỹ vào danh sách này.
Phát Hiện Bất Ngờ MCCP Trong Không Khí
Trong quá trình điều tra cách các hạt khí dung hình thành và phát triển ở một vùng nông nghiệp thuộc Oklahoma, một nhóm các nhà khoa học đã tình cờ phát hiện ra một lượng nhỏ MCCP trong khí quyển. Họ đã sử dụng kỹ thuật phép đo phổ khối ion hóa ion nitrat để phát hiện các hạt này. Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí ACS Environmental AU vào tuần trước.
Nguồn Gốc Và Con Đường Lây Lan Của MCCP
MCCP có mặt trong nhiều sản phẩm như chất lỏng gia công kim loại, hàng dệt may và PVC. Do đó, chúng thường được tìm thấy trong nước thải. Điều này trở thành một vấn đề lớn khi bùn thải sinh học, một loại phân bón được làm từ bùn thải đã qua xử lý, thường được rải trên các cây trồng nông nghiệp.
Daniel Katz, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Khi bùn thải được rải khắp các cánh đồng, những hợp chất độc hại đó có thể được thải ra không khí. Mặc dù chúng tôi không thể chứng minh trực tiếp điều đó đang xảy ra, nhưng chúng tôi cho rằng đó là một cách hợp lý để chúng có thể bay vào không khí. Phân bón bùn thải đã được chứng minh là giải phóng các hợp chất tương tự."
Thách Thức Trong Quy Định Và Kiểm Soát Hóa Chất Độc Hại
Việc sản xuất MCCP gia tăng phần lớn là do các quy định đối với "người anh em" độc hại hơn của nó, Parafin clo chuỗi ngắn (SCCP). SCCP đã được quản lý bởi Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) và Công ước Stockholm (một cơ quan quốc tế được thành lập năm 2001 để bảo vệ sức khỏe con người khỏi các chất ô nhiễm hữu cơ dai dẳng). Đầu năm nay, Công ước Stockholm cũng đã đánh dấu MCCP để loại bỏ trên toàn cầu.
Ellie Browne, đồng tác giả của nghiên cứu, nhận định: "Chúng ta luôn có những hậu quả không mong muốn của quy định. Khi bạn quản lý một thứ gì đó, và sau đó vẫn cần đến những sản phẩm có chứa chúng, chúng sẽ được thay thế bằng một thứ khác." Tình huống này tương tự như nhiệm vụ khó khăn của việc cố gắng loại bỏ PFAS khỏi môi trường.
Những Tin Tức Tích Cực Và Hướng Đi Tương Lai
May mắn thay, có một số tin tốt. Thượng viện Oklahoma đã thông qua một dự luật vào đầu năm nay nhằm loại bỏ việc sử dụng bùn thải làm phân bón. Ngoài ra, một nhóm môi trường mới thành lập có tên là Liên minh vì Đất không bùn đang nỗ lực biến lệnh cấm này thành lệnh cấm toàn quốc. Hiện tại, EPA đang quản lý nhưng chưa cấm chất này.
Với việc MCCP đã được tìm thấy trong khí quyển, nhóm nghiên cứu tại Đại học Colorado Boulder hy vọng rằng các nỗ lực trong tương lai sẽ có thể xác định rõ hơn tác động của chúng trong không khí.
Katz nhấn mạnh: "Chúng tôi đã xác định được chúng, nhưng chúng tôi vẫn chưa biết chính xác chúng sẽ tác động gì khi ở trong khí quyển, và chúng cần được điều tra thêm. Tôi nghĩ điều quan trọng là chúng ta tiếp tục có các cơ quan chính phủ có khả năng đánh giá khoa học và quản lý các hóa chất này khi cần thiết cho sức khỏe và sự an toàn của cộng đồng."
