Chi Tiêu Mới Của NATO Sẽ Được Phân Bổ Ra Sao?
Mục tiêu 5% GDP sẽ được chia thành hai phần chính:
- 3.5% GDP cho chi tiêu quân sự trực tiếp: Phần lớn khoản chi này sẽ tập trung vào các lĩnh vực "phòng thủ cứng" như mua sắm vũ khí, trang thiết bị quân sự, huấn luyện và duy trì lực lượng quân đội. Khoản tiền dùng để viện trợ quân sự cho Ukraine cũng sẽ được tính vào mục này.
- 1.5% GDP cho các chi phí liên quan đến an ninh gián tiếp: Phần còn lại sẽ được dành cho các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng chiến lược như nâng cấp đường xá, cầu cống, cảng biển và sân bay để phục vụ việc triển khai quân đội hiệu quả hơn. Ngoài ra, khoản này cũng bao gồm chi phí cho các biện pháp chống tấn công mạng, phòng thủ hỗn hợp và chuẩn bị xã hội cho các cuộc xung đột tiềm tàng trong tương lai.
Đây là một sự gia tăng đáng kể so với mục tiêu hiện tại là 2% GDP, vốn chỉ có 22 trong số 32 quốc gia thành viên đạt được hoặc vượt qua vào năm 2024. Hiện tại, chi tiêu quốc phòng trung bình của NATO là khoảng 2.61% GDP.
Lý Do Cho Quyết Định Tăng Chi Tiêu
Quyết định nâng cao mục tiêu chi tiêu quốc phòng được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố:
- Mối đe dọa từ Nga: Cuộc xung đột đang diễn ra ở Ukraine và những lo ngại về mối đe dọa quân sự rộng hơn từ Nga trong vòng 5 năm tới là động lực chính. Các quốc gia châu Âu tin rằng cuộc chiến này đặt ra một mối đe dọa hiện hữu đối với họ.
- Áp lực từ Mỹ: Tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tục yêu cầu các quốc gia châu Âu tăng cường trách nhiệm phòng thủ của chính họ, đặc biệt là trong bối cảnh có thể giảm bớt sự hiện diện quân sự của Mỹ tại châu Âu nếu ông trở lại Nhà Trắng.
- Tái đánh giá khả năng phòng thủ của châu Âu: Quyết định này cũng phản ánh một sự đánh giá lại rộng hơn về khả năng tự vệ của châu Âu. Tổng thư ký NATO Mark Rutte nhấn mạnh rằng NATO cần chuẩn bị cho một tương lai mà Liên minh phải tự gánh vác nhiều trách nhiệm hơn, đặc biệt là trong các lĩnh vực như phòng không, xe tăng, máy bay không người lái và nhân sự.
Thách Thức Và Quan Ngại
Mặc dù có sự nhất trí rộng rãi, việc đạt được mục tiêu 5% GDP vẫn đặt ra những thách thức lớn đối với nhiều quốc gia thành viên:
- Sự chênh lệch hiện tại: Năm 2024, Ba Lan là quốc gia chi tiêu quốc phòng cao nhất với hơn 4% GDP, trong khi Tây Ban Nha chi dưới 1.3%, là quốc gia chi tiêu thấp nhất trong Liên minh.
- Quan ngại về ngân sách: Một số quốc gia, như Tây Ban Nha, đã bày tỏ sự dè dặt về khả năng đạt được mục tiêu này. Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez cho rằng việc tăng chi tiêu lên 5% là "không hợp lý và phản tác dụng" vì nó có thể ảnh hưởng đến các khoản chi tiêu xã hội khác. Mặc dù chính phủ của ông đã ký vào thông cáo cuối cùng, Tây Ban Nha vẫn khẳng định sẽ chỉ đạt mức 2.1% GDP.
- Cơ chế đánh giá và thời hạn: Các quốc gia thành viên dự kiến sẽ đạt mục tiêu mới vào năm 2035. Tuy nhiên, một cuộc đánh giá sẽ được tiến hành vào năm 2029 để đánh giá tiến độ và có thể điều chỉnh các kỳ vọng. Mỹ cũng nhấn mạnh rằng đây không thể là một cam kết không thời hạn.
Tương Lai Của Chi Tiêu Quốc Phòng NATO
Việc đặt ra mục tiêu chi tiêu 5% GDP cho quốc phòng vào năm 2035 thể hiện cam kết mạnh mẽ của NATO trong việc tăng cường khả năng phòng thủ tập thể trước những mối đe dọa ngày càng phức tạp. Mặc dù có những thách thức riêng biệt đối với từng quốc gia, thỏa thuận này cho thấy các thành viên Liên minh đang chuẩn bị cho một kỷ nguyên mới của an ninh, nơi họ phải tự chủ và đầu tư nhiều hơn vào khả năng phòng vệ của mình.
