Golden Dome: Hệ thống phòng thủ tên lửa trị giá 175 tỷ USD của Hoa Kỳ và sự quan tâm của Canada
Thủ tướng Canada Mark Carney gần đây đã xác nhận rằng nước này đang xem xét nghiêm túc việc đầu tư vào dự án lá chắn phòng thủ tên lửa Golden Dome do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất. Với tổng chi phí ước tính lên đến 175 tỷ Mỹ kim, dự án này được kỳ vọng sẽ thiết lập một hệ thống phòng thủ gần như hoàn hảo trước các mối đe dọa tên lửa toàn cầu.
Mục tiêu và chi phí của Golden Dome
Tổng thống Donald Trump đã công bố kế hoạch Golden Dome vào ngày 20 tháng 5 năm 2025, với mục tiêu chính là bảo vệ Hoa Kỳ khỏi nhiều loại mối đe dọa tên lửa, bao gồm tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình, tên lửa siêu thanh và cả tên lửa phóng từ không gian. Trump đặt mục tiêu Golden Dome sẽ đi vào hoạt động hoàn toàn trong vòng ba năm, trước khi nhiệm kỳ của ông kết thúc, và tuyên bố hệ thống này sẽ cung cấp khả năng bảo vệ "gần 100%".
Để khởi động sáng kiến này, Trump đang kêu gọi phân bổ 25 tỷ USD từ ngân sách hiện tại, mặc dù tổng chi phí dự kiến là 175 tỷ USD.
Tại sao Hoa Kỳ cần một lá chắn phi đạn mới?
Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ tên lửa ở các quốc gia như Trung Quốc, Nga, Triều Tiên và Iran đã tạo ra những thách thức mới cho các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có của Hoa Kỳ. Các vũ khí mới này, bao gồm tên lửa đạn đạo và hành trình nâng cấp, cùng với các loại tên lửa siêu thanh mới đe dọa, được thiết kế đặc biệt để vượt qua các hệ thống phòng thủ tiên tiến như Patriot của Hoa Kỳ.
Iain Boyd, Giám đốc Trung tâm Sáng kiến An ninh Quốc gia tại Đại học Colorado Boulder, giải thích rằng tên lửa siêu thanh đặc biệt nguy hiểm do tốc độ cực cao, khả năng hoạt động trong môi trường khí quyển độc đáo và khả năng cơ động. Những yếu tố này đòi hỏi một cách tiếp cận phòng thủ hoàn toàn mới. Ví dụ, Nga đã sử dụng tên lửa siêu thanh ở Ukraine và Trung Quốc đã phô diễn chúng tại Quảng trường Thiên An Môn. Do đó, việc sở hữu một khả năng phòng thủ tên lửa cập nhật mới là cần thiết để bảo vệ quê hương và hỗ trợ các đồng minh.
Các thành phần của hệ thống Golden Dome
Một hệ thống phòng thủ tên lửa toàn diện như Golden Dome sẽ đòi hỏi một mạng lưới cảm biến phân tán trên toàn cầu để phát hiện và theo dõi tên lửa ở mọi giai đoạn quỹ đạo. Các cảm biến sẽ được đặt gần các khu vực phóng tiềm năng (như Trung Quốc, Nga, Bắc Triều Tiên, Iran) và trên nhiều nền tảng khác nhau: mặt đất, trên biển, trên không và trong không gian.
Các máy đánh chặn sẽ được bố trí ở những vị trí chiến lược để bảo vệ các tài sản quan trọng của Hoa Kỳ, thường nhằm mục tiêu đánh chặn các mối đe dọa ở giữa quỹ đạo bay. Để đối phó với tên lửa siêu thanh và các loại vũ khí cơ động khác, các cảm biến cần được mở rộng (đặc biệt là trong không gian) và các máy đánh chặn cần được nâng cấp.
Tính khả thi của công nghệ và khung thời gian
Boyd cho rằng công nghệ cơ bản để đánh chặn tên lửa siêu thanh đã tồn tại, nhưng thách thức lớn nhất là theo dõi liên tục các tên lửa siêu thanh cơ động. Điều này đòi hỏi các loại cảm biến mới và các nền tảng cảm biến có khả năng cung cấp hình ảnh toàn diện về quỹ đạo siêu thanh. Golden Dome sẽ sử dụng cách tiếp cận theo lớp, kết hợp nhiều loại cảm biến trên các nền tảng đa dạng để đối phó với các mối đe dọa trong các giai đoạn bay khác nhau, bao gồm cả vũ khí phóng từ không gian.
Về khung thời gian ba năm mà Trump đặt ra, Boyd nhận định đây là một mốc thời gian rất gấp gáp, nhưng cũng có thể đạt được những tiến bộ đáng kể nếu Hoa Kỳ cam kết hoàn toàn. Golden Dome sẽ được xây dựng dựa trên các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có và nhiều khả năng mới đã được phát triển tích cực trong nhiều năm.
Khả năng bảo vệ "gần 100%" có thực tế không?
Mặc dù hệ thống Iron Dome của Israel được coi là một trong những hệ thống phòng không "hiệu quả" nhất thế giới, nhưng nó cũng không đạt hiệu quả 100% và đôi khi bị áp đảo bởi số lượng lớn tên lửa giá rẻ. Do đó, khả năng một hệ thống phòng thủ tên lửa có thể cung cấp khả năng bảo vệ 100% là không thực tế.
Mục tiêu quan trọng hơn của Golden Dome là đạt được sự răn đe. Bằng cách nâng cao khả năng đánh chặn các loại tên lửa đắt tiền của đối thủ, Hoa Kỳ hy vọng sẽ làm thay đổi "phép tính" của họ, khiến việc phóng các tên lửa giá trị cao này trở nên không đáng khi biết chúng có khả năng cao sẽ không đạt được mục tiêu.
Sự khác biệt giữa Golden Dome và Iron Dome
Tương tự như Iron Dome, Golden Dome sẽ bao gồm các cảm biến và tên lửa đánh chặn. Tuy nhiên, Golden Dome sẽ được triển khai trên một khu vực địa lý rộng lớn hơn nhiều và được thiết kế để phòng thủ chống lại nhiều mối đe dọa hơn so với Iron Dome. Trong tương lai, Golden Dome thế hệ thứ hai có thể sẽ sử dụng vũ khí năng lượng định hướng như tia laser năng lượng cao để tăng đáng kể khả năng đánh chặn.
Trình Anh.
Tổng Hợp
